Sơn tra, còn được gọi là táo mèo (ở Tây Bắc), là quả của cây sơn tra thuộc họ Hoa hồng (Rosaceae). Quả táo mèo có vị chua, thơm đặc trưng, được dùng phổ biến trong ẩm thực vùng cao và y học cổ truyền. Không chỉ là nguyên liệu làm giấm táo mèo, rượu táo mèo, sơn tra còn được biết đến như một vị thuốc quý giúp tiêu thực, hạ mỡ máu, hoạt huyết và hỗ trợ tim mạch.
Thành phần hóa học của sơn tra
Quả sơn tra chứa nhiều hoạt chất sinh học có lợi cho sức khỏe, bao gồm:
Axit hữu cơ: citric, malic, tartaric – giúp kích thích tiêu hóa.
Flavonoid: hyperoside, quercetin – chống oxy hóa mạnh, hỗ trợ tim mạch.
Tanin: có tác dụng se niêm mạc, giảm tiêu chảy.
Saponin, pectin, và một lượng đáng kể vitamin C – giúp tăng cường đề kháng.
Một số enzyme giúp phân giải protein, lipid, hỗ trợ quá trình tiêu hóa thức ăn giàu đạm và chất béo.
Tính vị – quy kinh của sơn tra
Theo Đông y:
- Tính chất: Hơi ôn
- Vị: Chua, ngọt
- Quy kinh: Tỳ, vị, can
Với vị chua ngọt và tính hơi ấm, sơn tra có tác dụng tiêu thực hóa tích, hoạt huyết hóa ứ, đồng thời hỗ trợ tiêu hóa và tuần hoàn máu.
Công năng và chủ trị của sơn tra
Công năng chính:
Tiêu thực, hóa tích: Đặc biệt hiệu quả với thức ăn nhiều đạm, dầu mỡ.
Hạ cholesterol, hạ mỡ máu: Nhờ các flavonoid và pectin trong quả.
Hoạt huyết, tiêu ứ: Hỗ trợ điều hòa kinh nguyệt, giảm đau bụng kinh.
Hỗ trợ tim mạch: Giúp ổn định nhịp tim, hạ huyết áp nhẹ.
An thần, trấn tĩnh: Cải thiện chất lượng giấc ngủ, giảm lo âu nhẹ.
Chủ trị:
- Đầy hơi, khó tiêu, ăn không tiêu
- Cao mỡ máu, cao huyết áp
- Kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh
- Đau tức ngực, hồi hộp, nhịp tim nhanh
Cách dùng và liều lượng sơn tra
Dạng sắc: Dùng 6–12g quả khô mỗi ngày, sắc uống chia 2 lần sau bữa ăn.
Dạng trà: Hãm 5–10g sơn tra khô với nước sôi, uống như trà sau bữa ăn.
Dạng bột: Tán bột sơn tra, uống với nước ấm.
Ngâm rượu: Quả tươi hoặc khô ngâm với rượu trắng để uống hỗ trợ tiêu hóa, giảm mỡ máu (dùng theo liều lượng hợp lý).
Lưu ý: Không nên dùng khi đói, tránh kích ứng dạ dày do tính chua và acid hữu cơ trong quả.
Kiêng kỵ khi dùng sơn tra
Phụ nữ mang thai: Tuyệt đối không dùng vì có thể kích thích tử cung, gây co bóp dẫn đến sảy thai.
Người bị tiêu chảy, tỳ vị hư nhược: Tránh dùng vì tính chua của sơn tra có thể làm bệnh nặng hơn.
Không dùng kéo dài với liều cao nếu không có hướng dẫn chuyên môn.
Bảo quản sơn tra đúng cách
Bảo quản sơn tra khô ở nơi thoáng mát, khô ráo, tránh ẩm mốc.
Nên đựng trong lọ thủy tinh, túi kín hoặc hộp chuyên dụng.
Có thể sao vàng hạ thổ để tăng dược tính và kéo dài thời gian sử dụng.
Xem thêm:
- Công dụng của lá mơ và cách dùng sao cho hiệu quả
- Xuyên tâm liên: Vị thuốc đắng nhưng quý trong Đông y
- Ngải cứu – cứu tinh cho chị em mùa rụng dâu
Một số bài thuốc kinh nghiệm
Chữa đầy bụng, ăn không tiêu
Sơn tra 10g, mạch nha 10g, thần khúc 6g
Sắc uống ngày 2 lần sau ăn.
Hạ mỡ máu, huyết áp cao
Sơn tra 12g, lá sen 10g, cúc hoa 6g
Hãm như trà, uống sau các bữa ăn chính.
Chữa kinh nguyệt không đều, đau bụng kinh
Sơn tra 12g, ích mẫu 10g, đan sâm 8g
Sắc uống 1 tuần trước kỳ kinh.
Hỗ trợ tiêu hóa sau bữa ăn nhiều đạm
Sơn tra 10g, gừng khô 2 lát, cam thảo 4g
Hãm nước uống sau ăn để giảm đầy bụng.
Sơn tra là một vị thuốc dược liệu quý trong y học cổ truyền, không chỉ giúp tiêu thực, giảm mỡ máu mà còn hỗ trợ điều hòa khí huyết, tốt cho tim mạch và giấc ngủ. Tuy nhiên, khi sử dụng cần lưu ý đến liều lượng, đối tượng sử dụng và cách bảo quản để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
Nếu bạn thường xuyên gặp phải các vấn đề về tiêu hóa, huyết áp, mỡ máu, hãy cân nhắc sử dụng sơn tra như một phần trong chế độ chăm sóc sức khỏe tự nhiên.
Tài liệu tham khảo:
-
Dược điển Việt Nam V
-
Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi
-
Bộ y tế, Giáo trình Dược học cổ truyền, Nhà xuất bản y học
-
Viện Dược Liệu, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, tập I và II, Nhà xuất bản Khoa học và kĩ thuật
Biopro tự hào là nhà sản xuất và phân phối hàng đầu trong lĩnh vực cung cấp sản phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm và thiết bị y tế, mang đến giải pháp toàn diện và hiệu quả cho sức khỏe và sắc đẹp, đáp ứng tiêu chí: Sống vui, sống khỏe, sống đẹp cho người sử dụng.
Liên hệ ngay với Biopro để được tư vấn chi tiết về các giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện:
Hotline: 032.88.77.833
Email: biopro2012@gmail.com
Website: https://songvuikhoedep.vn/
Vietnamese