Mướp đắng không chỉ là một loại rau ăn ăn hàng ngày yêu thích của nhiều người. Đây còn là một vị thuốc trong y học cổ truyền với tên gọi khổ qua, đem lại nhiều công dụng tốt cho sức khỏe.
Là loài cây thân thảo, có tua cuốn phát triển đến 5 m chiều dài. Cây có lá mọc xen kẽ, lá đơn có chiều ngang 4–12 cm, có 3 đến 7 thùy phân cách sâu. Mỗi cây trổ hoa đực và hoa cái vàng riêng biệt. Ở Bắc bán cầu thì thường sẽ ra hoa từ tháng 6 đến tháng 7 và đậu quả từ tháng 9 đến tháng 11. Khổ qua là thực vật hàng năm chịu sương giá ở vùng ôn đới và là thực vật lâu năm ở vùng nhiệt đới.
Mặc dù vị đắng của nó có thể khiến một số người cảm thấy khó chịu, nhưng nó thực sự có thể cải thiện sức khỏe của chúng ta nhờ các hợp chất phytochemical ngăn ngừa bệnh tật và tăng cường sức khỏe. Về mặt thực vật, mướp đắng thuộc họ Bầu bí, trong chi Momordica và là thành viên cùng họ với bí, dưa hấu, dưa đỏ, dưa chuột,….
Tên gọi khác: Mướp đắng, Cẩm lệ chi, Lại Bồ Đào, hồng cô nương, lương qua, mướp mủ, chua hao (Mường – Thanh Hóa).
Thành phần hóa học
Mướp đắng có rất nhiều vitamin và khoáng chất như 0,9 % Protein,0,1% Lipit, 0,2 % cacbon hidrat, canxi, kali, magie, sắt…
Tính vị, quy kinh
Vị đắng, tính hàn. Vào kinh Tâm, Tỳ, Vị.
Công năng, chủ trị
Mướp đắng có vị đắng, tính mát, công dụng giải nhiệt, tiêu đờm, sáng mắt, mát máu,…Thanh nhiệt, nhuận tràng, giải háo khát, lợi tiêu.
Chủ trị: Ho do tính nhiệt, sốt, táo bón, tiểu buốt, rắt, tiểu đường. Dùng ngoài tắm, rửa khi bị mụn nhọt, lở ngứa.
Cách dùng, liều lượng
Ngày dùng 12 g đến 16 g (dược liệu khô). Dạng thuốc sắc, hãm.
Dùng ngoài với lượng thích hợp.
Kiêng kỵ:
-
Tỳ vị hư hàn, đau bụng, ỉa chảy không dùng
- Làm tăng men gan: Ăn mướp đắng nhiều sẽ làm cho các enzim men gan tăng cao, ngoài ra nó còn có một thành phần chất vicine gây lên hiện tượng nhức đầu, đau bụng và có thể dẫn đến hôn mê.
- Gây tác hại đến cho trẻ nhỏ: Nếu trẻ nhỏ ăn mướp đắng thì sẽ có những chất gây độc gây hại đến đường tiêu hóa cho trẻ nhỏ. Do hệ tiêu hóa của trẻ chưa hoàn thiện hết nên việc đào thải những chất độc từ chúng ra gặp khó khăn. Do vậy cha mẹ không nên cho trẻ ăn khi quá bé.
-
Giảm khả năng thụ thai: Trong loại quả này có một loại protein làm giảm khả năng thụ thai, thí nghiệm đã được thử nghiệm trên loài chuột khi chúng uống 1,8 nước mướp đắng trên một ngày.
- Gây thiếu máu: Ăn nhiều mướp đắng có khả năng dẫn đến thiếu máu, những triệu chứng khi gặp phải vấn đề thiếu máu là chóng mặt, buồn nôn.
Bảo quản
Trong bao bì kín, để nơi khô mát, tránh mốc mọt
Lưu ý:
Cập nhật một số kiến thức về Mướp đắng (Khổ qua):
Không nên ăn mướp đắng cùng tôm
Tôm chứa một lượng nhỏ asen hữu cơ (asen pentavalent), thường không gây hại cho sức khỏe. Tuy nhiên, mướp đắng chứa rất nhiều vitamin C. Khi kết hợp, vitamin C có thể chuyển hóa asen pentavalent thành asen trivalent (thạch tín) – một chất cực độc gây ngộ độc nghiêm trọng.
Mướp đắng đại kỵ với sườn heo chiên
Khi tiêu thụ cùng lúc, mướp đắng và sườn heo chiên dễ tạo ra chất canxi oxalate trong cơ thể. Chất này ngăn cản quá trình hấp thụ canxi, gây hại cho sức khỏe, đặc biệt là đối với những người có nguy cơ loãng xương hoặc thiếu canxi. Vì vậy, để đảm bảo sức khỏe, bạn nên tránh ăn mướp đắng và sườn heo chiên cùng một lúc, dù chúng được chế biến thành hai món riêng biệt hay nấu chung.
Không nên kết hợp mướp đắng với trà xanh
Mướp đắng có tính hàn, trong khi trà xanh có tính mát. Việc kết hợp hai loại thực phẩm này có thể gây kích thích dạ dày, dẫn đến các vấn đề như đau bụng, khó tiêu, đặc biệt là đối với những người có hệ tiêu hóa yếu.
Vì vậy, để tránh những tác động không mong muốn đến sức khỏe, bạn nên tránh uống trà xanh ngay sau khi ăn mướp đắng. Tốt nhất là nên đợi vài tiếng đồng hồ để thức ăn tiêu hóa bớt rồi mới uống trà xanh.
Không nên kết hợp mướp đắng với rau diếp cá
Không nên kết hợp mướp đắng với rau diếp cá vì cả hai đều có tính hàn (lạnh) trong Đông y. Khi ăn cùng nhau, chúng có thể gây ra những ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, đặc biệt là đối với những người có hệ tiêu hóa yếu hoặc cơ địa lạnh.
Không kết hợp mướp với măng cụt
Việc kết hợp hai loại quả có tính hàn như mướp đắng và măng cụt trong cùng một bữa ăn có thể gây ra sự khó chịu cho cơ thể, đặc biệt là ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa. Tính hàn của cả hai loại quả này có thể khiến bạn cảm thấy lạnh bụng, đầy hơi, khó tiêu, thậm chí là tiêu chảy.
BÀI THUỐC KINH NGHIỆM
Chữa ho lâu ngày, ho khan, ho có đờm:
Hạt mướp đắng 40 hạt, hạt chanh 40 hạt, mật gà 20 cái. Hai loại hạt sao khô, tán nhỏ, trộn với nước mật cho thật đều, rồi phơi khô, sau tán lại cho đều và mịn. Cuối cùng, luyện với sirô (nấu từ 50g đường trắng) làm thành viên bằng hạt đậu xanh. Trẻ em 1 – 5 tuổi, mỗi lần uống 2 – 4g; 6 – 10 tuổi, mỗi lần 5 – 8g. Ngày hai lần.
Hỗ trợ và điều trị đái tháo đường:
Cách 1: Mướp đắng tươi 100g, thái nhỏ, hãm nước sôi trong bình kín, uống thay trà.
Cách 2: Quả mướp đắng tươi, thái mỏng, phơi hoặc sấy khô, tán bột, rây mịn. Ngày uống 3 lần, mỗi lần 10 g, uống sau bữa ăn.Cách 3: Dùng mướp đắng 150g thái nhỏ, gạo tẻ 50g; cho gạo vào nồi, thêm nước vào đun sôi một lúc, sau đó cho mướp đắng vào nấu tiếp đến khi cháo chín; mỗi ngày ăn 2 lần, ăn lúc cháo còn ấm.
Hỗ trợ chữa thấp khớp:
Lá mướp đắng 10g, rễ cây xấu hổ 8g (sao), dây đau xương 8g (tẩm rượu sao), rễ nhàu 8g, rễ cỏ xước 8g, vòi voi 8g (sao), lá cây ngũ trảo 5g, quế chi 4g, gừng sống 3g, dây thần thông 2g. Tất cả cắt nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống làm hai lần trong ngày.
Thanh nhiệt, sinh tân, chữa cảm nắng:
Mướp đắng 60g, cuống lá sen 30g, đậu ván trắng 15g. Đun nước uống hàng ngày.
Tài liệu tham khảo:
-
Dược điển Việt Nam V , Bộ Y tế
-
Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi
-
Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, tập I và II, Nhà xuất bản Khoa học và kỹ thuật
Biopro tự hào là nhà sản xuất và phân phối hàng đầu trong lĩnh vực cung cấp sản phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm và thiết bị y tế, mang đến giải pháp toàn diện và hiệu quả cho sức khỏe và sắc đẹp, đáp ứng tiêu chí: Sống vui, sống khỏe, sống đẹp cho người sử dụng.
Liên hệ ngay với Biopro để được tư vấn chi tiết về các giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện:
Hotline: 032.88.77.833
Email: biopro2012@gmail.com
Website: https://songvuikhoedep.vn/
Vietnamese