Cây hoa ngũ sắc
Hoa ngũ sắc là cây thảo mọc thẳng, phân nhánh, mềm và có mùi đặc trưng. Cây sống quanh năm có rễ nông, dạng rễ chùm sợi. Cây phát triển với chiều cao có thể lên đến 1m.
Thân và lá cây có phủ một lớp lông mịn màu trắng. Lá mọc đối xứng có hình trứng hay ba cạnh, có chiều dài có thể lên đến 7,5cm, mặt sau của lá có màu xanh nhạt hơn.
Những bông hoa có màu tím, đỏ, xanh lam ngả hồng hoặc trắng nên gọi là hoa ngũ sức. Hoa thường mọc thành chùm khoảng 30 đến 50 bông nhỏ xếp tròn. Cây có quả nhỏ màu nâu đen
Tên gọi khác: bông ổi, trâm đầu, cây hoa cứt lợn, tứ thời, tứ quý, cây cỏ đầu,…
Thành phần hóa học:
Toàn cây chứa tinh dầu (0,16% so với dược liệu khô). Lá và hoa chứa 0,2% tinh dầu có mùi khó chịu, tinh dầu này chứa phenol (eugenol) 5% một phenol este có mùi dễ chịu.
Thành phần chủ yếu của tinh dầu là g-cadinen, caryo-phyllen, ageratocromen, demethoxy-ageratocromen và một số thành phần khác. Lá chứa stigmast 7-en-3-02, quercetin, kaempferol, acid fumaric, acid cafeic.
Cây hoa ngũ sắc ở Việt Nam chứa 0,7-2% tinh dầu, carotenoid, ít phytosterol, tanin, đường khử, saponin, hợp chất uronic. Hàm lượng saponin thô trong thân và lá (tính theo dược liệu khô kiệt) là 4,7%.
Tinh dầu cây hoa ngũ sắc hơi sánh đặc, màu vàng nhạt đến và vàng
Tính vị, quy kinh:
Vị hơi đắng, mùi thơm, tính bình. Quy kinh vào kinh phế, tâm
Công năng, chủ trị:
Theo Y học cổ truyền
Cây ngũ sắc vị cay, hơi đắng, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm, cầm máu, trừ sỏi; thường được dùng để chữa các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp, viêm họng, viêm dạ dày, đau bụng, đau thận, sỏi thận, sỏi bàng quang.
Nó cũng hỗ trợ điều trị thư cổ tử cung, ung thư dạ dày. Khi dùng ngoài, cây ngũ sắc lợn chữa eczema, chốc đầu, viêm xoang mũi, dị ứng cấp, rong huyết sau đẻ… Dân gian thường dùng cây này nấu nước gội đầu cùng với bồ kết.
Cây hoa ngũ sắc có tác dụng chống viêm, chống phù nề, chống dị ứng trong cả đợt cấp và mạn tính. Và được coi là cây thuốc quý trong điều trị viêm xoang.
Theo y học hiện đại
Kháng khuẩn, kháng nấm
Các nghiên cứu được thực hiện ở Ấn Độ đã phát hiện ra rằng lá bông ngũ sắc có biểu hiện kháng khuẩn, thuộc tính diệt nấm và diệt côn trùng.
Chống oxy hoá
Bhakata và cộng sự (năm 2009) đã nghiên cứu rằng chiết xuất metanol và etanol trong in vivo và in vitro của bôngngũ sắc cho thấy hoạt động chống oxy hóa đáng kể. Trong đó dịch chiết lá thể hiện hoạt tính chống oxy hóa mạnh. Chiết xuấtmetanol từ thân cây cho thấy hoạt động chống oxy hóa yếu hơn.
Tẩy giun sán
Girme và cộng sự (năm 2006) nghiên cứu rằng nhiễm giun sán là một trong những bệnh nhiễm trùng thường gặpnhất ở nam giới. Trên những con giun được chọn, sử dụng chiết xuất lá liên tiếp của bông ngũ sắc cho thấy hoạt động tẩy giun đáng kể.
Chữa lành vết thương
Abdulla và cộng sự (năm 2009) đã nghiên cứu hoạt tính chữa lành vết thương in vivo của chiết xuất lá etanolic trên chuột Wistar đực trưởng thành. Ứng dụng tại chỗ của chiết xuất lá trên vết thương cho thấy hoạt động chữa lành vết thương ngày càng tăng. Sử dụng mô hình tạo vết thương cho thấy chiết xuất từ lá có hoạt động chữa lành vết thương đáng kể ở chuột. Bôi chiết xuất lên vết thương làm tăng đáng kể tốc độ co vết thương, tổng hợp collagen và rút ngắn thời gian lành vết thương.
Chống viêm và giảm đau
Millycent và cộng sự (năm 2017) đã nghiên cứu rằng hoạt tính chống viêm và giảm đau in vivo của chiết xuất nước bông ngũ sắc đã được nghiên cứu trên mô hình động vật. Theo công trình của nhà nghiên cứu, hoạt động chống viêm đã được nghiên cứu bằng cách sử dụng chuột bị phù phổi và viêm màng phổi do carrageenan gây ra, trong khi đó, tác dụng giảm đau được nghiên cứu bằng cách sử dụng xét nghiệm giảm đau bằng formalin ở chuột. Liều dùng cho thấy tác dụng độc hại tối thiểu đáng kể, hoạt động chống viêm và giảm đau. Chiết xuất metanol của lá và vỏ cây đã được sàng lọc về hoạt động giảm đau bằng mô hình phù chân ở chuột do carrageenan và histamine gây ra. Liên quan đến hoạt động hạ sốt, chiết xuất ethyl axetat và etanolic bắt đầu giảm nhiệt độ cơ thể từ 1,5 giờ.
Cách dùng, liều lượng:
Ngày dùng 10-30g 30g dược liệu khô hoặc 30-50g dược liệu tươi.
Dùng tươi: Thêm ít muối, giã nát, vắt lấy nước cốt, uống khi bị xuất huyết, hoặc băng kinh, băng huyết; hoặc giã lá tươi vắt lấy dịch, nhỏ vào lỗ mũi khi viêm xoang. Ngoài ra còn dùng dưới dạng thuốc sắc uống. Hiện nay, hoa ngũ sắc còn được điều chế dưới dạng thuốc xịt, trị viêm xoang mũi dị ứng hoặc viêm mũi mạn tính. Dùng ngoài, cây tươi nấu nước đầu, tắm ghẻ.
Bảo quản:
Trong bao bì kín, nơi thoáng mát, tránh ẩm, sâu mọt.
Cập nhật một số kiến thức về Cây ngũ sắc
Ho ra máu, phổi kết hạch, lao phổi
Bông ngũ sắc phơi khô 6 – 10g hoặc để cây tươi 15 – 20g, nấu nước, hãm hoặc chế siro, cho vào ấm cùng với 3 bát nước rồi nấu. Lúc sôi vặn nhỏ lửa sắc đến khi cạn còn 1 nửa. Chia thành 3 lần uống vào 3 buổi trong ngày.
Chữa đái tháo đường
Toàn cây bỏ rễ 40g sắc uống thay chè. Ngoài ra, ăn thêm củ mài, củ súng hoặc bột thiên hoa phấn, ngày 10g.
Điều trị cảm sốt
Sử dụng 15g hoa ngũ sắc tươi, rửa sạch và sắc với 200ml nước, lấy 50ml uống hết trong 1 lần trong 5 ngày để đạt hiệu quả tốt nhất.
Chữa viêm da
Sử dụng 1 nắm hoa rửa sạch và ngâm trong nước muối pha loãng 15 phút để khử khuẩn. Sau đó, bạn đem hoa giã nhuyễn, chiết lấy nước cốt và thoa lên vùng da bị viêm từ 2-3 lần/ngày.
Tài liệu tham khảo:
-
Dược điển Việt Nam V, tập II, Bộ Y Tế
-
Những cây thuốc và vị thuốc Việt Nam – Đỗ Tất Lợi
-
Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, tập I và II, Nhà xuất bản Khoa học và kỹ thuật
Biopro tự hào là nhà sản xuất và phân phối hàng đầu trong lĩnh vực cung cấp sản phẩm bảo vệ sức khỏe, mỹ phẩm và thiết bị y tế, mang đến giải pháp toàn diện và hiệu quả cho sức khỏe và sắc đẹp, đáp ứng tiêu chí: Sống vui, sống khỏe, sống đẹp cho người sử dụng.
Liên hệ ngay với Biopro để được tư vấn chi tiết về các giải pháp chăm sóc sức khỏe toàn diện:
Hotline: 032.88.77.833
Email: biopro2012@gmail.com
Website: https://songvuikhoedep.vn/
Vietnamese